باتریهای قابل شارژ

باطری شارژی به باتریهایی گفته میشود که قابلیت شارژ دوباره بوسیله شارژر باتری را دارا هستند . یک باتری قابل شارژ با ظرفیت شارژ آن اندازه گیری می شود که بر حسب میلی آمپر ساعت (mAh) نشان داده می شود. عدد ظرفیت باتری معمولا روی بسته بندی و یا خود باتری قابل شارژ چاپ شده است. بالاتر بودن عدد ظرفیت باتری شارژی به معنی بالاتر بودن ظرفیت نگه داری شارژ باتری و زمان شارژدهی بیشتر باتری می باشد. البته باید توجه داشته باشید که عدد ظرفیت بیانگر شدت جریان خروجی باتری قابل شارژ نیست و صرفا مقدار انرژی الکتریکی قابل ذخیره شده در باتری را نشان میدهد. این مقدار ظرفیت باتریهای قابل شارژ به صورت مستقیم وابسته به اندازه باتری و تکنولوژی شیمیایی باتری شارژی است. در حال حاظر باتری های خانواده لیتیوم از چگالی بالاتری نسبت به سایر تکنولوژیهای شیمیایی باتریها برخوردارند. برای اطلاع دقیق از تکنولوژی شیمیایی باتریها این مقاله را مطالعه بفرمایید (کلیک کنید)  .

 باتریهای قابل شارژ از لحاظ سیکل شارژ یا تعداد دفعات شارژ معمولا از 500 تا 1500 بار شارژ عمر مفید دارند. البته این بدان معنا نیست که یک باتری قابل شارژ دقیقا در سیکل 1500 شارژ عمرش به پایان برسد. در واقه از اولین بار شارژ، باتری به کندی شروع به ضعیف شدن میکند و بعد از عمر تعیین شده ظرفیت قابل قبول خود را از دست میدهد و دیگر ارزش استفاده ندارد.

باتری های قابل شارژ از لحاظ سایر به دسته های متنوعی تقسیم میشوند که معروفترین آنها : قلمی AA ، نیم قلمی AAA ، متوسط C ، بزرگ D ، 18650 ، 18500 ، ...  می باشند. برای اطلاع دقیق از سایز استاندارد باتری ها روی این مقاله کلیک کنید .

این باتری ها از لحاظ تکنولوژی شیمیایی به دسته های مختلف با ولتاژهای مختلفی تقسیم می شوند مانند باتریهای شارژی لیتیوم پلیمر ، باتریهای شارژی لیتیوم یون ، باتریهای قابل شارژ سرب اسیدی ، باطری شارژی نیکل کادمیوم و برخی باتری شارژی با کاربردهای خاص. فروشگاه اینترنتی الکتریک کالا انواع باتری شارژی با دسته بندیهای مختلف با نازلترین قیمت به فروش می رساند .

پرسش و پاسخ : 

پرسش: آیا میتوانم در دستگاههایی که باتریهای غیر قابل شارژ دارند مثل کنترل تلوزیون از باتری قابل شارژ استفاده کنم؟ 

پاسخ: بله در اکثر دستگاههای خانگی معمولا میتوانید باتریهای قابل شارژ نیکل متال هیدرید و یا نیکل کادمیوم را جایگزین باتری های یک بار مصرف هیوی دیوتی و یا آلکالاین کنید. البته باید توجه داشته باشید که باتریهای قابل شارژ نیکل ولتاژ 1.2 ولت دارند ولی باتری های یک بار مصرف ولتاژ 1.5 ولت دارند. این اختلاف ولتاژ معمولا در . وسایل خانگی با دو یا سه باتری مشکلی ایجاد نمیکند ولی اگر تعداد باتری ها زیادتر باشد مثلا 10 عدد باتری قابل شارژ 12 ولت خروجی دارد ولی 10 عدد باتری یک بار مصرف 15 ولت خروجی دارد. بنابر این برای جایگزین کردن 10 عدد باتری یک بار مصرف 12 عدد باتری قابل شارژ نیاز داریم. در کل استفاده از باتریهای قابل شارژ مزیت های زیادی برای ما و محیط زیست دارد زیرا با یک بار هزینه خرید باتری قابل شارژ صدها بار میتوان از آن استفاده کرد و با این کار زباله های الکترونیک حاصل از باتریهای یک بار مصرف به شدت کاهش مییابد و کمک زیادی به محیط زیست است.

البته طریقه شارژ و نگهداری باتری های قابل شارژ در طول عمر آن تاثیر بسیار زیادی دارد که به طور مفصل در این مقاله میتوانید مطالعه کنید.

در مورد طراحی پک باتری برای کاربردهای صنعتی دقیق و خاص و جایگزین کردن باتریها به این لینک مراجعه کنید.

پرسش: پس از خرید باتری قابل شارژ آیا میتوانم آن را مستقیم در دستگاه مربوطه استفاده کنم؟

پاسخ: جواب کوتا به این سوال خیر است. شما پس از خرید باتری قابل شارژ بایستی یک بار با شارژر استاندارد باتری خود را شارژ کنید. هرچند که استثنا هم وجود دارد و برخی از باتریهای قابل شارژ به صورت شارژ شده از کارخانه توزیع میشوند. البته توصیه ما به شما این است که آنها را هم شارژ اولیه کنید.

پرسش: تخلیه خود به خود یا self discharge باتریهای قابل شارژ چیست؟

واکنشهای شیمیایی داخلی باتری و مقاومت داخلی باتریهای قابل شارژ باعث تخلیه خود به خودی باتری شارژی میشود. یعنی زمانی که از دستگاه استفاده نمیکنید این عامل باعث مصرف شارژ باتری شده و حتی در عمر مفید باتری نیز تاثیر گذار است.  self-discharge یا تخلیه خود به خودی باتری قابل شارژ به عولملی چون دمای محیط، کیفیت ساخت باتری، جریان شارژ و تکنولوژی شیمیایی باتری بستگی دارد . یعنی باتری شارژی شما در دمای بالاتر زودتر تخلیه میشود و عمر مفید آن نیز کاهش میابد و یا از لحاظ تکنولوژی شیمیایی باتریهای قابل شارژ لیتیوم یونی و یا سایر باتریهای شارژی خانواده لیتیوم مدت بسیار بیشتر نسبت به باتریهای شارژی نیکل و یا باتریهای قابل شارژ سیلد اسید میتوانند در انبار آماده کار باقی بمانند. معمولا باتریهای لیتیومی 2 درصد از شارژ خود را در ماه از دست میدهند در حالی که باتریهای نیکل کادمیوم Ni-Cd حدودا 15 درصد از ظرفیت شارژ خود را از دست میدهند و باتریهای نیکل متال هیدرید Ni-Mh حتی تا 30 درصد از شارژ خود را در ماه از دست میدهند. این موضوع زمانی اهمیت پیدا میکند که بدانیم باتریهای مختلف در صورت پایین رفتن مقدار شارژ یا ولتاژشان از یک سطح خاص در اصطلاح میمیرند. بنابر این توصیه میکنیم مقاله  "انواع باتریهای قابل شارژ و راهنمای نگهداری از آنها" را مطالعه بفرمایید.

پرسش: معنی عبارت Stay Charged چاپ شده روی برخی باتریهای قابل شارژ چیست؟

همانطور که در پرسش قبل در مورد self discharge صحبت کردیم در واقع عبارت Stay Charged بیانگر تخلیه خود به خودی بسار پایین باتری در زمان انبارداری می باشد. مثلا باتری نیکل متا معمولی که فاقد عبارت Stay Charged است در ماه حدود 30 درصد از شارژ خود را به صورت خود به خود از دست میدهد ولی باتریهای نیکل متال دارای استانداردStay Charged این تخلیه خود به خودی را به یک دهم یعنی حدود 3 درصد در ماه میرساند. این نوع باتریها به دلیل قیمت بالاتر بیشتر برای دستگاههای کم مصرف و حساس استفاده میشود و برای دستگاههایی مثل تلفن بیسیم که به طور مستمر شارژ میشوند مناسب نیستند.

پرسش: اثر حافظه ای یا Memory Effect در باتریهای قابل شارژ چیست؟

پاسخ: اثر حافظه ای یا Memory Effect معمولا در باتریهای قابل شارژ نیکل متال Ni-Mh و نیکل کادمیوم Ni-Cd دیده میشود و به زبان ساده این حالت اثر حافظه ای زمانی اتفاق می افتد که در بیشتر اوقات باتری شما قبل از اینکه کاملا تخلیه شود مجددا شارژ شود در این مواقع باتری اصطلاحا مقدار آخرین سطح شارژ را در حافظه خود نگه میدارد و در شارژ های بعدی سطح بالاتر را شارژ میکند. بنا بر این ظرفیت باتری کمتر از حد استاندارد شارژ و استفاده میشود. البته با پیشرفت تکنولوژی ساخت باتریها، این مشکل تا اندازه زیادی حل شده است. برای اطلاع دقیق از اثر حافظه ای باتریها این مقاله را مطالعه بفرمایید.

پرسش: چگونه باتری خود را شارژ کنیم؟

پاسخ: برای شارژ باتری قابل شارژ بسته بو نوع استفاده و تکنلوژی شیمیایی باتری شارژرهای مختلفی در بازار وجود دارد. مثلا شارژرهای لیتیوم یونی برای شارژ سلول های لیتیومی و یا شارژر های استاندارد پکهای لیتیومی که بسته به تعداد سلول موجود در پک باتری دارای ولتاژ و جریانهای مختلفی می باشند. یا شارژرهای نیکل متال یا نیکل کادمیوم و یا شارژر باتریهای سیلد اسید. شارژرها از لحاظ نوع استفاده نیز به انواع شارژرهای دیواری، داک، سیم دار و ... تقسیم میشوند. و یا از لحاظ نوع کار برد نیز تقسیم بندی میشوند مثلا شارژر لپ تاپ یا شارژر پوز فروشگاهی یا شارژر موبایل و ... . چیزی که در اینجا اهمیت دارد استفاده از یک شارژر استاندارد برای باتری قابل شارژ است.

پرسش: چه ظرفیت باتری برای من مناسب است؟

پاسخ: دستگاههای مختلف به باتریهای قابل شارژ با ظرفیتهای مختلف نیاز دارند. به عنوان مثال برای انتخاب باتری تلفن بیسیم به ظرفیت چندان بالایی نیاز ندارید زیرا تلفن بیسیم شما اغلب اوقات روی شارژ است و مصرف آنچنانی هم ندارد. بنابر این ظرفیت کم تا متوسط برای باتری تلفن بیسیم کافی است. معمولا باتری دوربین یا باتری ماشینهای کنترلی بایستی ظرفیت بالاتری داشته باشند. زیرا هم مصرف بالاتری دارند و هم معمولا دور از شارژر استفاده میشوند. بنا بر این برای انتخاب ظرفیت باتری قابل شارژ، شما بایستی مقدار مصرف شارژ و نوع دستگاه و دسترسی آسان به شارژر را در نظر بگیرید و بعد ظرفیت باتری قابل شارژ خود را انتخاب کنید.

معمولا باتریهای قلمی سایز AA از ظرفیت 600mAh تا 2700mAh هم وجود دارند که میتوانید بر حسب نیاز خود گزینه مناسب را انتخاب کنید.

پرسش: آیا درجه حرارت یا دما روی باتری و طول عمر آن تاثیر دارد؟

باتریهای قابل شارژ اغلب از یک واکنش شیمیایی برای تولید جریان الکتریکی استفاده میکنند. این واکنش شیمیایی تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله دمای کاری باتری است. تولید کنندگان باتری اغلب دمای کار باتری قابل شارژ خود را بین -20 درجه سانتیگراد تا +50 درجه سانتیگراد قرار میدهند. البته قابل ذکر هست که باتریهایی با کاربردهای خاص وجود دارند که در دماهای بسیار کمتر و بیشتر هم به فعالیت خود ادامه میدهند. دمای ایدآل برای باتریهای قابل شارژ معمولی، بین 10 تا 30 درجه سانتیگراد است و دماهای بالاتر و پایینتر روی مقدار شارژ و طول عمر باتری تاثیر گذار هستند. به عنوان مثال باتری یک دریل شارژی که در دمای 45 درجه سانتیگراد فعالیت میکند، طول عمر آن کمتر از نصف باتریی است که در دمای 15 درجه سانتیگراد کار میکند. با بالا رفتن دمای باتری قابل شارژ، واکنشهای شیمیایی داخلی باتری شارژی افزایش یافته و مقاومت داخلی باتری پایینتر می آید. در نتیجه جریان الکتریکی بیشتری تولید میکند، شاید در نگاه اول این افزایش جریان خوب به نظر برسد اما این عمل به بالا رفتن تصاعدی دما و پایین آمدن تصاعدی عمر باتری می انجامد.

کار کردن با باتری در دمای بسیار پایین هم برعکس حالت فوق باعث بالا رفتن مقاومت داخلی و پایین آمدن ظرفیت شارژ باتری میشود و شما نیاز بیشتری به شارژ کردن باتری پیدا میکنید. اما دمای هوای پایین در بازه تعیین شده معمولا باعث بالا رفتن طول عمر باتری میشود.

به طور کلی بهتر است باتری را در بازه دمای تعیین شده ایدآل استفاده کنید. برای اطلاع بیشتر از تاثیر دما بر طول عمر و عملکرد باتریهای قابل شارژ این مقاله را مطالعه بفرمایید.

باتریهای قابل شارژ | باتری شارژی | باطری شارژی باتری قابل شارژ لیتیوم پلیمر |باتری شارژی لیتیوم یون|باتری شارژی سیلد اسید|باتری شارژی نیکل کادمیوم|باتری شارژی نیکل متال|باطری شارژی دوربین|باتری شارژی تلفن بیسیم|باتری قابل شارژ جارو شارژی|